Орчны шинжилгээний мэдээ > Гадаргын усны чанар
Булган аймгмйн гадаргын усны чанарын 5 дугаар сарын тойм тайлан
2023 оны 5 дугаар сарын төлөв байдал
1.Гадаргын усны чанар
Тус лаборатори нь усны чанарын хяналт-шинжилгээг хөтөлбөрийн дагуу 5 дугаар сард Булган аймгийн Зүүнтүрүү-Булган, Булган аймгийн Тэшиг сумын Эрин-Тэшиг, Харгал-Тэшиг, Сайхан сумын Орхон-Сайхан Хяналт-Тосгоны Сэлэнгэ-Хялганат шинжилгээний 5 цэгээс усны сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо.Тухайн сорьцонд хийсэн шинжилгээний дүнгээс үзэхэд: Гадаргын усны эрдэсжилт Зүүнтүрүү-Булган 403 мг/л, Эрин-Тэшиг 102.6 мг/л, Харгал-Тэшиг 209.7 мг/л, Орхон-Сайхан 211.1 мг/л, Сэлэнгэ-Хялганат 240.6 мг/л байв.
2023 оны 5 дугаар сард хийсэн Булган аймгийн гадаргын усны шинжилгээний дүнг бохирдлын гол үзүүлэлтүүдээр MNS4586:1998 усны чанарын стандартай харьцуулан 1 дүгээр хүснэгтэд үзүүллээ.
|
|
Усны харуулуудын нэр |
Бохирдуулах бодис, мг/л |
||||||
|
О2 |
БХХ5 |
ПИЧ |
NH4 |
NO2 |
P |
F |
||
|
1 |
Зүүнтүрүү-Булган |
9.98 |
3.3 |
0.90 |
0.04 |
0.003 |
0.004 |
0.56 |
|
2 |
Эрин-Тэшиг |
|
|
7.2 |
0.75 |
0.005 |
0.011 |
0.054 |
|
3 |
Харгал-Тэшиг |
|
|
1.6 |
0.14 |
0.001 |
0.002 |
0.08 |
|
4 |
Орхон-Сайхан |
9.67 |
3.6 |
1.2 |
0.15 |
0.003 |
0.006 |
0.07 |
|
5 |
Сэлэнгэ-Хялганат |
|
|
2.2 |
0.16 |
0.005 |
0.015 |
0.15 |
|
MNS4586:1998 |
6< |
3.0 |
10.0 |
0.50 |
0.020 |
0.100 |
1.50 |
|
Тайлбар: БХХ5-Биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч, ПИЧ-Перманганатын исэлдэх чанар, илр-илрээгүй.
Зүүнтүрүү гол: Зүүнтүрүү голын хяналтын цэгээс 5 сарын 15 нд сорьц авч, усны химийн найрлага,чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 403 мг/л, хатуулаг 4.54 экв/л, цахилгаан дамжуулах чадвар 472μS/cm, аммонийн азот 0.04 мг/л, нитритийн азот 0.003 мг/л, нитратын азот 0.90 мгN/л, эрдэс фосфор 0.004мг/л байна.
Эрин гол: Эрин голын хяналтын цэгээс 5 сарын 3 нд сорьц авч, усны химийн найрлага,чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 102.6 мг/л, хатуулаг 3.00 экв/л, цахилгаан дамжуулах чадвар 121.3μS/cm, аммонийн азот 0.75 мг/л, нитритийн азот 0.005 мг/л, нитратын азот 0.06 мгN/л, эрдэс фосфор 0.011 мг/л байна.
Харгал нуур: Харгал нуурын хяналтын цэгээс 5 сарын 3 нд сорьц авч, усны химийн найрлага,чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 209.7 мг/л, хатуулаг 2.67 экв/л, цахилгаан дамжуулах чадвар 290.4μS/cm, аммонийн азот 0.14 мг/л, нитритийн азот 0.001 мг/л, нитратын азот 0.11 мгN/л, эрдэс фосфор 0.002 мг/л байна.
Орхон гол: Орхон голын хяналтын цэгээс 5 сарын 15 нд сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 221.1 мг/л, хатуулаг 1.99 экв/л, цахилгаан дамжуулах чадвар 262.2 μS/cm, аммонийн азот 0.15 мг/л, нитритийн азот 0.003 мг/л , нитратын азот 0.02 мгN/л, эрдэс фосфор 0.006 мг/л байна.
Сэлэнгэ Хялганат : Хялганат голын хяналтын цэгээс 5 сарын 5 нд сорьц авч, усны химийн найрлага,чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 240.6 мг/л, хатуулаг 2.59 экв/л, цахилгаан дамжуулах чадвар 234.2μS/cm, аммонийн азот 0.16 мг/л, нитритийн азот 0.005 мг/л, нитратын азот 0.33 мгN/л, эрдэс фосфор 0.015 мг/л байна
Хүснэг 1-д Голын усны гол ионы агууламжийг харуулав.
|
огноо |
Усны харуул |
Хатуулаг, мг-экв/л |
Са мг/л |
Мg мг/л |
K+Na, мг/л |
SO4 мг/л |
Cl мг/л |
HCO3 мг/л |
Эрдэсжилт, мг/л |
|
2022-5 |
Зүүнтүрүү-Булган |
4.03 |
56.3 |
14.8 |
39.8 |
43.0 |
1.4 |
285.6 |
440.9 |
|
2023-5 |
Зүүнтүрүү-Булган |
4.54 |
55.9 |
21.3 |
17.3 |
32.3 |
2.8 |
273.4 |
403 |
|
2022-5 |
Эрин-Тэшиг |
1.22 |
19.0 |
3.3 |
13.5 |
12.7 |
4.3 |
84.2 |
137 |
|
2023-5 |
Эрин-Тэшиг |
3.00 |
16.8 |
4.3 |
3.3 |
5.1 |
1.1 |
72.0 |
102.6 |
|
2022-5 |
Харгал-Тэшиг |
6.69 |
19.0 |
106.3 |
251 |
620.8 |
63.8 |
305.1 |
1366 |
|
2023-5 |
Харгал-Тэшиг |
2.67 |
19.2 |
20.8 |
8.0 |
46.3 |
11.7 |
103.7 |
209.7 |
|
2022-5 |
Орхон-Сайхан |
2.13 |
30.5 |
7.4 |
11.5 |
13.0 |
2.8 |
136.7 |
201.9 |
|
2023-5 |
Орхон-Сайхан |
1.99 |
27.9 |
7.3 |
20.3 |
15.3 |
1.4 |
148.9 |
221.1 |
|
2022-5 |
Сэлэнгэ-Хялганат |
2.28 |
29.7 |
9.7 |
17.5 |
28.0 |
2.1 |
142.8 |
229.8 |
|
2023-5 |
Сэлэнгэ-Хялганат |
2.59 |
35.9 |
9.7 |
13.0 |
25.9 |
1.1 |
155.0 |
240.6 |
|
MNS4586:98 |
|
|
|
|
100 |
300 |
|
|
|
Хүснэгт 2. Усны биогенийн нэгдлийн агууламж
|
огноо |
Усны харуул |
pH |
ПИЧ мг/л |
NH4, мг/л |
NO3 мг/л |
NO2 мг/л |
Р мг/л |
Fe мг/л |
F мг/л |
|
2022 |
Зүүнтүрүү-Булган |
8.17 |
4.3 |
0.67 |
0.65 |
0.002 |
0.036 |
0.13 |
0.43 |
|
2023 |
Зүүнтүрүү-Булган |
8.11 |
0.90 |
0.04 |
0.90 |
0.003 |
0.004 |
0.07 |
0.56 |
|
2022 |
Эрин-Тэшиг |
7.47 |
1.9 |
0.15 |
0.85 |
0.011 |
0.030 |
0.20 |
0.92 |
|
2023 |
Эрин-Тэшиг |
6.64 |
7.2 |
0.75 |
0.06 |
0.005 |
0.011 |
0.15 |
0.54 |
|
2022 |
Харгал Тэшиг |
9.47 |
7.2 |
0.65 |
0.34 |
0.009 |
0.034 |
0.23 |
2.73 |
|
2023 |
Харгал Тэшиг |
8.63 |
1.6 |
0.14 |
0.11 |
0.001 |
0.002 |
0.01 |
0.08 |
|
2022 |
Орхон-Сайхан |
8.01 |
1.1 |
0.16 |
0.29 |
0.014 |
0.015 |
0.14 |
1.12 |
|
2023 |
Орхон-Сайхан |
8.05 |
1.2 |
0.15 |
0.02 |
0.003 |
0.006 |
0.13 |
0.07 |
|
2022 |
Сэлэнгэ-Хялганат |
7.95 |
2.6 |
0.12 |
0.27 |
0.018 |
0.019 |
0.21 |
0.87 |
|
2023 |
Сэлэнгэ-Хялганат |
7.52 |
2.2 |
0.16 |
0.33 |
0.005 |
0.015 |
0.03 |
0.15 |
|
MNS4586:98 |
|
10 |
0.50 |
9.00 |
0.020 |
0.1 |
|
1.5 |
|
2.Хаягдал бохир усны хяналт-шинжилгээ
2023 оны 5 дүгээр сарын 22 ний өдөр Булган аймгийн “Булган Мээж” ХХК-ний төв цэвэрлэх байгууламжийн орох, гарах станцаас нийт 2 сорьц авч хийсэн шинжилгээний үр дүнг MNS 4943:2015 хаягдал усны стандартад заагдсан хүрээлэн буй орчинд нийлүүлж болох хаягдал усан дахь бохирдуулах бодисын зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ /ЗДХ/-харьцуулан хүснэгт 1-т үзүүллээ.
Хүснэгт-1 Булган аймгийн хаягдал бохир ус цэвэрлэх байгууламжийн биогенийн агууламж
3- дугаар хүснэгт
|
Хаягдал бохир ус цэвэрлэх байгууламж |
Сорьц авсан цэг |
рН |
Ж/б мг/л |
БХХ5 мг/л |
ПИЧ мг/л |
P2O5 мг/л |
NH4 мг/л |
NO2 мг/л |
NO3 мг/л |
Цэвэршилт, % |
|
ТЦБ |
орох |
7.80 |
24.0 |
7.5 |
31.2 |
|
|
50% |
||
|
гарах |
7.77 |
16.0 |
3.9 |
25.0 |
1.39 |
47.8 |
1.91 |
6.3 |
||
|
MNS 4943:2015 |
6-9 |
30.0 |
20.0 |
|
1.5 |
15.00 |
||||
Тайлбар: Ж/б-Жинлэгдэх бодис, БХХ5-биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч, ХХХ-Химийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч
Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд цэвэрлэх байгууламжаас гарч байгаа ус 50 % -ийн цэвэршилттэй байсан бөгөөд цэвэршүүлээд гарч байгаа хаягдал бохир усны нийт азотын хэмжээ 3.7 дахин их давсан бохирдолтой байна.
БУЛГАН АЙМГИЙН УС ЦАГ УУР, ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ТӨВ
Холбоотой мэдээний жагсаалт
Орчны шинжилгээний мэдээ
Онцлох мэдээ
2 цаг
Үзэгдэлгүй
0 м/с
ӨНӨӨДӨР
Үүлшинэ
6 м/с
